Πραγματικότητες

"Όλα είναι ύπνος γύρω μας. Η πραγματικότητα δεν αποκαλύπτεται παρά φωτισμένη από μια ποιητική αχτίδα"

George Braque

«Συλλογιέμαι πως η ζωή είναι μια πολύ θλιβερή φάρσα, επειδή έχουμε μέσα μας, χωρίς να ξέρουμε ούτε πώς, ούτε γιατί, ούτε από ποιον, την ανάγκη να απατάμε συνεχώς τον εαυτό μας με τη δημιουργία μιας πραγματικότητας (μια για τον καθένα και ποτέ την ίδια για όλους), η οποία κάπου κάπου αποκαλύπτεται όχι μόνο μάταιη αλλά και απατηλή. Όποιος έχει καταλάβει το παιχνίδι, δεν έχει αυταπάτες, όμως για εκείνον που καταφέρνει να μην αυταπατάται πια, η ζωή παύει να έχει και ουσία και ευχαρίστηση. Έτσι είναι.

Η τέχνη μου είναι γεμάτη πικρή συμπόνια για όλους εκείνους που αυταπατώνται. Αυτή, όμως, η συμπόνια δεν μπορεί να μην ακολουθιέται από τον άγριο εμπαιγμό της μοίρας που έχει καταδικάσει τον άνθρωπο στην αυταπάτη. Αυτή με λίγα λόγια, είναι η αιτία της πίκρας στην τέχνη μου και στη ζωή..»

Luigi Pirandello
Περιοδικό “Lettere”, Ρώμη 1924

Δύο απόψεις για την πραγματικότητα ιδωμένες από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Για τον Braque η ποιητική ματιά είναι αυτή που φωτίζει την πραγματικότητα. Ενώ για τον Πιραντέλο ο υποκειμενισμός στην προσέγγιση της πραγματικότητας είναι αναπόφευκτος και ταυτόχρονα πηγή πικρίας.

Ο πρώτος μοιάζει να είναι υπερβατικός με την έννοια πως αναζητά μια διαφορετική και ίσως πιο ουσιαστική πραγματικότητα σε κάτι πέρα από την καθημερινή εμπειρία, στην ποίηση. Ενώ ο άλλος φαίνεται να επιθυμεί ακόμα τη σταθερότητα μιας πιο στέρεας πραγματικότητας γνωρίζοντας όμως απόλυτα το ανέφικτο της αναζήτησης του.

Μου αρέσει η προσέγγιση του Μπρακ και δεν τη βρίσκω ασύμβατη με αυτή του Πιραντέλο. Και οι δύο, με τον τρόπο τους ο καθένας, λένε πως η πραγματικότητα απαιτεί τη δική μας συμμετοχή. Είτε δημιουργικά ως ποιητική αναζήτηση, είτε ανιχνευτικά ως κοίταγμα της αυταπάτης, είτε ακόμα και παθητικά ως αποδοχή του κοινώς παραδεκτού.

Έχουμε ευθύνη για την πραγματικότητα μας.

Πίνακες: Chuck Anzalone, Rene Magritte